Dit boek is het derde deel van de serie Paulus' jeugd en jonge jaren. Het eerste deel behandelt Paulus' vorming en scholing in een hellenistisch-joods milieu. Het tweede deel 2 gaat over Paulus als kind van de Grieks-Romeinse wereld. Dit derde deel bevat van beide voorgaande delen een samenvatting zodat het onafhankelijk van deel 1 en 2 gelezen kan worden. Dit boek is te koop op internet.
Samenvatting - Hoe joods was Paulus? De discussie of Paulus wel of niet binnen het Jodendom is gebleven, is de laatste decennia actueler dan ooit bij de uitleg van zijn brieven. Was hij voorafgaand aan zijn bekering tot Jezus de farizeeër voor wie velen hem houden? En is hij dat als christelijk prediker gebleven, zoals sommigen beweren?
Paulus is misschien wel de meest gecompliceerde bijbelschrijver. Zijn brieven zijn opgesteld in een ingewikkelde spreektaal. Zijn betoog springt vaak van het ene onderwerp op het andere. De tegenstellingen zijn meestal zwart-wit: vlees tegenover geest, werken tegenover geloof, de Wet van Mozes tegenover de Wet van Christus, slavernij tegenover vrijheid, enz. Veel achtergronden bij zijn gedachten schrijft hij niet op, omdat hij die bekend veronderstelt bij zijn lezers. Hoe is Paulus tot zijn theologie gekomen? Waar heeft hij binnen of buiten het Jodendom zijn inspiratie vandaan gehaald?
Bij welke Aramees-joodse groepen is Paulus in de leer geweest?
In deel 1 en 2 van Paulus’ jeugd en jonge jaren is uitvoerig ingegaan op de invloed van het hellenistische Jodendom en de Grieks-Romeinse cultuur op Paulus’ brieven en theologie. In dit deel 3 (dat zelfstandig te lezen is) wordt onderzocht welke invloed Paulus heeft ondergaan van het Aramees sprekende Jodendom.
De lezer maakt kennis met het Aramese Jodendom uit de eerste eeuw CJ, waartoe ook Jezus en de evangelisten behoorden. Verteld wordt hoe het Aramese Jodendom is ontstaan en wat het Aramees-joodse geloof inhield. Het boek geeft een overzicht van de vele Aramees-joodse groepen die in Jezus' en Paulus' tijd het land Israël bevolkten. Daarna worden de leer en het leven van de apocalyptische, de esseense (Qoemran) en de farizese schriftgeleerden uiteengezet. Daarmee heeft Paulus kunnen kennismaken tijdens zijn leertijd als jongeman in Jeruzalem. Vervolgens worden de brieven van Paulus doorgenomen en valt te ontdekken welke sporen het Aramese Jodendom in Paulus' theologie wel en niet heeft achtergelaten.
Deze speurtocht door Paulus' brieven komt tot een onverwachte conclusie over Paulus’ betrokkenheid bij de joodse groepen in het land Israël van de 1e eeuw CJ. En er ontstaat een duidelijk antwoord op de vraag of Paulus wel of niet binnen het Jodendom van zijn tijd is gebleven.
Inhoudsopgave
Inleiding
1. Paulus' eerste levensfase
2. Het ontstaan van het Aramese Jodendom
3. Het Aramees-joodse geloof
4. Joodse groepen in het land Israël
5. Apocalyptici
6. Essenen
7. Farizeeën
8. Farizese leraren van vóór 70 CJ
9. Aramees-joodse invloeden in de brief aan de Romeinen
10. Aramees-joodse invloeden in de brieven aan de Korinthiërs
11. Aramees-joodse invloeden in de kleine brieven van Paulus
12. Paulus' leertijd in Jeruzalem - Samenvatting en conclusies
Nawoord
Noten
Literatuur
Publicatiegeschiedenis
Dit boek verscheen in 2023 bij Uitgeverij Folianti, Kampen (ISBN 978-90-76783-64-2).